Μία οικογένεια και δύο διαφορετικά παιδιά - Γράφει η Ελένη Αλεξανδρίδου

Έχουν τα ίδια γονίδια, ζουν κάτω από την ίδια στέγη, έχουν τους ίδιους γονείς, λαμβάνουν την ίδια ανατροφή, αλληλεπιδρούν με το ίδιο περιβάλλον και όμως διαφέρουν τόσο πολύ! Γιατί όμως;

Κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικές διαθέσεις και ένα ιδιαίτερο χαρακτήρα, γεγονός που τον κάνει να αντιλαμβάνεται το περιβάλλον του με το δικό του μοναδικό τρόπο. Η σύνθεση της οικογένειας και η σειρά γέννησης ενός παιδιού διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα κάθε απόγονου. Κάθε παιδί από τη στιγμή που γεννιέται επιθυμεί ενστικτωδώς να είναι όσο το δυνατόν πιο επιθυμητό από τους γονείς του και για να το καταφέρει, αναζητά και καταλαμβάνει τη δική του θέση μέσα στην οικογένεια. Οι γονείς οφείλουν να αναγνωρίσουν πως τα βασικά χαρακτηριστικά της

προσωπικότητας των παιδιών τους παραμένουν αμετάβλητα, αλλά είναι σε θέση να τα επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό μέσω των ερεθισμάτων που τους παρέχουν.

Είναι άτοπο, όμως, να προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε τις διαφορετικές προσωπικότητες που διαμορφώνουν τα αδέλφια εστιάζοντας μόνο στο ρόλο των γονέων. Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι πολλά από τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των παιδιών διαμορφώνονται μέσα από την οικογένεια, από παράγοντες που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους όπως το κοινωνικο-
οικονομικό πλαίσιο, το μορφωτικό επίπεδο των γονέων, η ηλικία και η προσωπικότητα, αλλά πάντοτε υπάρχουν και παράγοντες που δε μπορούμε να διακρίνουμε αν δεν εντρυφήσουμε πιο βαθιά στις αιτίες διαμόρφωσης μιας συγκεκριμένης συμπεριφοράς:

• Πολλές φορές τα παιδιά βλέπουν ανταγωνιστικά το ένα το άλλο, ως προς την αποδοχή των γονέων ή την αγάπη που λαμβάνουν. Έτσι, εισέρχονται στην κλίμακα του ανταγωνισμού και της σύγκρισης και διαφοροποιούνται μέσω αυτής.
• Η ηλικιακή διαφορά μεταξύ των παιδιών τα κάνει να αντιλαμβάνονται με διαφορετικό τρόπο τα ίδια γεγονότα. Ακόμη και στην περίπτωση που ηλικιακά τα παιδιά είναι πολύ κοντά, το κάθε παιδί θα έχει διαφορετικές ανάγκες και ενδιαφέροντα.
• Τα παιδιά δεν ορίζουν συμπεριφορές – ιδιαίτερα στη μικρή ηλικία – με βάση της ομοιότητες που έχουν με τα αδέλφια τους. Βλέπουν τις διαφορές και υιοθετούν τον ακριβώς αντίθετο χαρακτήρα γιατί έχουν κατακλειστεί από αισθήματα μειονεκτικότητας.

Δε πρέπει να ξεχνάμε πως κάθε παιδί είναι ένα άτομο με δική του προσωπικότητα. Ο τρόπος με τον οποίο λαμβάνει ένα ερέθισμα, επεξεργάζεται μια πληροφορία, κάνει μια επιλογή και επιβιώνει σε δύσκολες περιστάσεις είναι θέμα ιδιοσυγρασίας, αλλά η εξέλιξή του εξαρτάται και από εξωτερικούς παράγοντες (φίλοι, σχολείο, κοινωνία) αλλά κυρίως από το οικογενειακό του περιβάλλον («Your Child is a Person» Stella Chess, Alexander Thomas, herbert G. Birch, 1973). Ως γονείς, οφείλουμε να γνωρίζουμε πως πάντοτε υπάρχει και κάτι ακόμα που μπορούμε να κάνουμε. Η σειρά γέννησης μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε καλύτερα τα παιδιά μας αλλά και να κατανοήσουμε τις δικές μας αντιδράσεις ανάλογα με το παιδί και να τις βελτιώσουμε.  

• Πρέπει η συμπεριφορά μας να γίνεται παράδειγμα για τα παιδιά μας.
• Να αποφεύγουμε να τα «χαρακτηρίζουμε» σύμφωνα με τα στοιχεία της προσωπικότητάς τους.
• Να αποφεύγουμε τις συγκρίσεις και τους ανταγωνισμούς. Όταν αυτές υπάρχουν μεταξύ των παιδιών να δίνουμε ένα τέλος. Δεν παίρνουμε τον ρόλο του διαιτητή, αλλά τις αντιμετωπίζουμε. 
• Να είμαστε δίκαιοι και να αφιερώνουμε τον ίδιο χρόνο σε καθένα από τα παιδιά μας.
  
• Δίνουμε, σε κάθε παιδί ξεχωριστά, την αγάπη, την προσοχή και την αφοσίωση που του αξίζει. 

Οι γονείς δεν οφείλουν να αλλάξουν τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του παιδιού τους, αλλά να τα γνωρίσουν, να αποδεχθούν την ιδιαιτερότητά τους και να τα βοηθήσουν να εξελιχθούν. Αυτό που πρέπει να θέλει κάθε γονιός για το παιδί του είναι να αναπτύξει εκείνα τα χαρακτηριστικά που θα του επιτρέψουν να πατήσει γερά στα πόδια του, να πάρει τα ηνία της ζωής του και να πετύχει τους στόχους του – αυτούς που εκείνο θα επιλέξει κι όχι εκείνους που εμείς θα θέλαμε για να νιώσουμε δικαιωμένοι από τον τρόπο με τον οποίο το μεγαλώσαμε – και όχι να διαμορφώσει τον ίδιο χαρακτήρα με το/-α αδέλφια του.

Ελένη Α. Αλεξανδρίδου

Φιλόλογος

Πτυχιούχος Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας  Ιωαννίνων

Ειδίκευση στον Τομέα της Παιδαγωγικής Επιστήμης

Κάτοχος Πιστοποίησης Επάρκειας Γνώσης της Γραφής Braille

www.filologosonline.gr

 e-mail: filologosonline.gr@gmail.com