Παιδιά με επιθετική συμπεριφορά: Πως μπορούμε να τη διαχειριστούμε. - Γράφει η Ελένη Αλεξανδρίδου

Τα παιδιά με διαταραχές διαγωγής και συμπεριφορές κοινωνικοποιημένης επιθετικότητας χαρακτηρίζονται ως ανυπάκουα, απαθή, αντιδραστικά, καταστροφικά, εχθρικά, με εκρήξεις θυμού, μίσους και οργής και άσκησης σωματικής βίας. Τα συγκεκριμένα παιδιά τείνουν να χαρακτηρίζονται ως «αντιπαθητικά» από τους συνομηλίκους τους, τους εκπαιδευτικούς τους και, μερικές φορές, τους γονείς τους. Τα επιθετικά παιδιά δεν είναι επικίνδυνα μόνο για το σχολείο, την οικογένεια και τους συνομηλίκους τους, αλλά θέτουν σε κίνδυνο και τον ίδιο τους τον εαυτό. Μπορεί να αναπτύξουν σοβαρά συναισθηματικά προβλήματα στη μετέπειτα ζωή τους, να μη διατηρούν  κοινωνικές επαφές και σχέσεις, να εμπλακούν σε εγκληματικές συμπεριφορές και να μην μπορούν να διατηρήσουν θέσεις εργασίας.

Τρόποι διαχείρισης μιας επιθετικής συμπεριφοράς:

• Όταν το παιδί εκδηλώνει μία επιθετική συμπεριφορά πρέπει να του δίνουμε το χρόνο που χρειάζεται για να ηρεμήσει.
• Αναζητούμε, αρχικά, εμείς τις αιτίες της συμπεριφοράς του παιδιού (π.χ. αρνητική μίμηση προτύπων, κακοποίηση, άγχος κ.ά.) και ζητάμε από το ίδιο να μας παραχωρήσει το χρόνο του για να το συζητήσουμε.
• Στη συνέχεια, προσπαθούμε να το κατευθύνουμε ενθαρρύνοντάς το να εκφράσει με λόγια – όχι με πράξεις – τα αρνητικά του συναισθήματα. Του εξηγούμε π.χ. πως το συναίσθημα του θυμού που οδηγεί στην επιθετικότητα είναι φυσιολογικό, αλλά η έκφρασή του πρέπει να αλλάξει (αυτό μπορεί να γίνει παραθέτοντάς του τα μειονεκτήματα του θυμού).
•  Θέτουμε ξεκάθαρα όρια – κανόνες στο παιδί και φροντίζουμε τη συνεπή εφαρμογή τους. Τα επακόλουθα (ως συνέπειες των πράξεων) πρέπει να ακολουθούν χρονικά την επιθετική πράξη του παιδιού. Η συγκεκριμένη τιμωρία θα πρέπει δίνεται με ήρεμο και ευγενικό τρόπο και με τη μορφή στέρησης μικρών προνομίων. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να γίνεται με την άσκηση παρόμοιας επιθετικότητας. Δε ξεχνάμε, όμως, πως πρέπει παράλληλα να ανταμείβουμε τις καλές και ευγενικές συμπεριφορές του παιδιού ώστε να υπάρχει ένας ξεκάθαρος διαχωρισμός του καλού και του κακού.
• Σε περιπτώσεις όπου υπάρχει δυσκολία αναγνώρισης από την πλευρά του παιδιού της επιθετικότητας, πέρα από την επισήμανση και την ανάλυση της συμπεριφοράς μπορούμε να διδάξουμε στο παιδί τρόπους εναλλακτικών λύσεων διαχείρισης των επιθετικών – αρνητικών του συναισθημάτων και πράξεων.
• Πάντοτε πρέπει να γίνεται έλεγχος του περιβάλλοντος που ζει το παιδί (π.χ. τηλεόραση, παρέες συνομηλίκων κ.ά.) προς αποφυγή της εκδήλωσης μίας επιθετικής συμπεριφοράς ως επακόλουθο της αρνητικής μίμησης λανθασμένων προτύπων με τα οποία το παιδί έρχεται σε επαφή.
• Τέλος, δε πρέπει να ξεχνάμε πως ως γονείς ή εκπαιδευτικοί οφείλουμε να λειτουργούμε σύμφωνα με τα σωστά πρότυπα συμπεριφοράς γιατί ως μέλη του περιβάλλοντος του παιδιού (σημαντικοί άλλοι) επηρεάζουμε τις πράξεις του αρνητικά και θετικά όταν μας μιμείται ως παράδειγμα.

 

Ελένη Α. Αλεξανδρίδου

Φιλόλογος

Πτυχιούχος Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας  Ιωαννίνων

Ειδίκευση στον Τομέα της Παιδαγωγικής Επιστήμης

Κάτοχος Πιστοποίησης Επάρκειας Γνώσης της Γραφής Braille

Κάτοχος βεβαίωσης 1^ου Επιπέδου Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας

www.filologosonline.gr

 e-mail: filologosonline.gr@gmail.com